Ana Sayfa » Kendi kendimle geçmiş yılların sohbeti...

Kendi kendimle geçmiş yılların sohbeti...

12 Ocak 2020, 20:13

Bu haberi yazdır

Çengelköy Gazetesinin sevilen yazarı Hüseyin Tuna Can ağbi 24 Ekimde aramızdan ayrıldı kendisi de yazıları da sevilirdi. Kızı Zeynep elimizde daha yayınlanmamış yazıları var gazeteye basalım mı diyince hiç tereddüt etmeden kabul ettim.

Çengelköy Gazetesinin sevilen yazarı Hüseyin Tuna Can ağbi 24 Ekimde aramızdan ayrıldı kendisi de yazıları da sevilirdi. Kızı Zeynep elimizde daha yayınlanmamış yazıları var gazeteye basalım mı diyince hiç tereddüt etmeden kabul ettim. Her ay yazıları ile sizlere seslenmeye devam edecek. Okuyup yad etmek sizden yayımlamak bizden. O da benim gibi Haydarpaşa Lisesi mezunu çok ortak noktamız vardı eski Üsküdar İstanbul ve Çengelköy muhabbetimizin merkezini oluştururdu. Kavgacı kompleksli biri değildi uzlaşıcı paylaşmacı bir insandı. Huzur içinde yat ağbi?

Eski bir sevda, bir dostluk, bir arkadaşlık ve güzelliklerle dolu bir ilişkimiz vardı, bilmem kaç yıllarının Çengelköy’ü ile. Henüz havasından, suyundan, bana ileride neler verip, neler alacak haberim bile yoktu. Çengelköy Havuzbaşı İlkokulu’nun yanındaki tarihi çeşmenin, tam üstündeydi evimiz. Kumkapı’dan Çengelköy’e geldiğimizde, anne sütü emen, acıkınca, altım kirlenince ağlayan, karnım doyunca uyuyan ve masum, üç aylık bir bebektim.

Nerden bilebilirdim ki, çocukluğumu, ergenliğimi, gençliğimi, orta ve yaşlı yıllarımı Boğaziçi’nin bu şirin köyünde geçireceğimi? Çocukluğum Havuzbaşında, diğer yaşlarım bu köyün merkezinde geçti. Ahh o unutulmaz Havuzbaşı yılları, çocukluk arkadaşlarım ile her mevsimde değişen hava durumu gibi, her mevsimde oynadığımız oyunlar, yaramazlıklar, ilk okulum, ilk türkülerim, ilk sevgilim sandıklarım, iftira, kötülük, hainlik, kin, nefret, hırs, şiddet gibi kavramları tanımadığım, bir su gibi berrak ve temiz, çocukluk yıllarım.

Babası üç yaşına ölmüş, yetim, temiz, hassas ve sade bir çocuktum ben. Kurnaz değil, hin değil, saf ama akıllıydım. Yaramaz değil, uslu ve terbiyeliydim. Yüzü ve özü güzel bir çocuktum. Düştüğüm zaman kalkan, canımın yandığını belli etmeyen, arkadaşlarını seven bir çocuktum. Kalabalığı da severdim ama yalnızlığı tercih ederdim. Bahçede otlayan koyunlar, kendilerini köylerinde hissetsinler diye, onlara gırtlağımdan kaval ve zurna çalardım. Sonra onların bu seslerden büyük keyif aldıklarını düşünür, sevinirdim.

Sevgili Çengelköy, 1950’lerin kültürel hayatı, bugüne kıyasla çok daha dinamik, çok daha zengindi. İstanbul o günlerde de en büyük işçi kentiydi ve bu şehirde hamalların, ustaların, işçilerin yaşama tutunma çabaları ve en ekonomik şartlarda yaşamak zorundaydılar. Yani yoksul ve orta halli aileler, ev kirası, aş, çocukların masraflarını, kısaca tüm harcamalarını en ekonomik şekilde yapmaları gerekiyordu.

Bu yüzden 1950’li yıllarda yaşayan kuşak, savaş görmüş ve savaşı bizzat yaşamış, yokluk içinde büyümüş, çayı bile kuru üzümle içmiş bir nesildi. Dolayısıyla ’tutumlu’ olmayı ve tutumlu yaşamayı çok iyi öğrenmişlerdi. O zamanlarda ev hanımı evinde en ekonomik bir şekilde nasıl yaşar? Sorusunun cevabını anne ve teyzelerimiz yaşayarak öğrenmişlerdi.
Örneğin, bir odun veya kömür sobasına, ne zaman ve ne kadar yakacak atmak gerektiğini, evinin camlarını nasıl yalıtacağını, evinde oturan kişilerin en iyi nasıl beslenebileceğini, çorapların ve diğer giyeceklerin nasıl yamanacağını, temizliğin, bulaşığın, çamaşırın nasıl yıkanacağını, evde banyo alanların en temiz nasıl temizleneceğini, kışlık ve yazlık giysilerin nasıl korunacağını, elektrik, su ve diğer giderlerin en ekonomik bir şekilde kullanılması gerektiğini çok iyi ezberlemişlerdi.

Sevgili okur, 1955 ve 60’lı yıllarda sabah kahvaltılarında annelerimiz bizlere, zeytini, peyniri, yumurtayı, yağı ve reçeli, ’katık’ etmemizi öğretmişlerdi. Hatta üç katlı evimizin ikinci katında oturan ve Kuleli Askeri lisesinde görevli olan Albay Hayri bey amcanın eşi Hatice hanım teyze, bizlere kahvaltılıkları katık etmenin nasıl olacağını, bir zeytin tanesini kendi elleri ile göstererek pratik olarak göstermişti. Yani bir zeytinin hepsini bir an’da değil, üç veya beş kez ucundan ısırarak yemek gibi bir şeydi bu. Bir balık, bir tavuk veya et en ekonomik şekilde nasıl tüketilir? İşte bunları öğretmişlerdi...

Bir balığın başını ve kılçığını nasıl sıyırarak yemeyi, tavuk etini kemiklerini incitmeden yemeyi (çünkü bu kemiklerden tavuk suyuna çorba yapacaklardır), bir eti kızartmadan önce ’kuşbaşı’ doğrarlar, haşlayarak suyunu süzer ayırırlar (çünkü bu et suyundan, et suyuna çorba veya yemek yapacaklardır), kalan etleri daha küçük parçalara bölerler ve kızartırlardı (şimdi ki kokoreç gibi), baharatlı ve kekikli olarak yarım ekmek içine atarlar, içine de bahçeden topladıkları bolca yeşillik koyarlardı.

Sevgili Çengelköy, 1955 ve 60’lı yıllarda hemen herkesin bahçesinde, hindibağı, ebegümeci, semizotu, kuzukulağı, labada, tere, deve dikeni, yabani turp, yabani sarımsak, fesleğen, rezene, nane, maydanoz, yabani kekik gibi yeşilliklerden hem yemek, hem dolma, hemde salata yaparlardı annelerimiz. Bu yeşilliklerden bazılarını yaz aylarında kuruturlar ve kışın sebze çorbası ve baharat olarak kullanırlardı. Ayrıca tarhana, domates ve biber salçası, patlıcan, bamya, kırmızı ve yeşil çarliston biber gibi organik sebzeleri yaz sonlarına doğru kuruturlar ve kışın bunlardan da nefis yemekler yaparlardı.

O günler en ekonomik şartlarda yaşamak zorunda olduğumuz günlerdi ve bizler buna alışmıştık. Biz çocuklara yamalı çorap, pantolonla dolaşmak olağan gelirdi. Gömlek yakalarımızın ve manşetlerimizin iç, dış yapılarak düzeltilmesi ve kışlık paltolarımızın ters, yüz edilmesindende yüksünmezdik. Ayıplanmak aklımıza bile gelmezdi, çünkü hemen bütün arkadaşlarımızın anneleri böyle yaparlardı, yapmak zorundaydılar...

Müziğe karşı ilgim böyle başlamıştı.Gırtlağımdan zurna ve kaval çalarak. Sonra ilk türkülerimi öğrendim. "Beyaz giyme toz olur, siyah giyme söz olur", "Yemeni bağlamış, telli başına", bu türküleri ayva ağacının altında söylerdim, yalnız olduğumda. Bir arkadaşıma babası bir mandolin almıştı. Kaval ve komşu teyzelerin, ablaların çaldığı piyano, akerdeon ve keman’dan sonra, bu enstrümanı ilk kez onda görmüş çok hoşuma gitmiş, heyecanlanmıştım. O mandolinin yapısını hemen ezberlemiştim. Annemin bunu bana alamayacağını biliyordum. Eski bir ev süpürgesi aldım ve onda çalmayı denedim ama olmadı, ses çıkmıyordu.

Sonra uzunca bir düz tahta buldum, temizledim. Sapına çivi çaktım, başına doğru küçük bir tahtayı çivileyerek, bir eşik yaptım. Önce soba teli taktım, gererek bağladım ama olmadı, gerilmiyordu. Bizim kümese gittim, daha ince tel bulabilmek için. Baklava şeklinde örülü tellerin üzerinden geçen, uzun ince bir tel buldum biraz kopardım ve teli düzleştirdim, sildim, temizledim. Sonra taktım ’çakma mandolin’ime ve bütün kuvvetimle gerip, çivilere bağladım. En alt kısmına da mandolinin ki gibi misina bağladım. Aldım elime parmaklarımla dokundum, hafifte olsa ses çıkıyordu. Sevinçten deliye döndüm ve sol elimin parmaklarını gezdirerek, sağ elimin parmaklarıyla tellere vurarak çalmaya başladım. Sesler geliyordu ama bir türlü, "Yemeni bağlamış, telli başına" türküsünü çalamıyordum.
Parmaklarım acıyordu ama türkünün; "Yemeni bağlamış" bölümünü çalbilmiştim. Bir insanın hayatında hani o çok sevindiği anlar vardır ve o anları sadece bir kaç kez yaşarsınız ya, işte ben o anı yaşıyordum o an. Çok istemiş, uğraşmış, didinmiş ve bıkmadan usanmadan çalışıp, sonunda istediğimi elde etmiştim. Çok şaşırmış ve heyecanlanmıştım ama sonra anladım ki ben, her istediğimi tüm zorluklara rağmen, elde edebilen bir çocuk olmuştum. Bu hayatım boyuncada böyle oldu ama ilk önce onu çok ama çok istemek şarttı. Çok denedim ama çok istemedikçe, yapmak istediğim neyse hiç bir zamanda olmamıştı. Ancak ’çok istemek’ neydi ve nasıl çok istenirdi, işte bunun cevabını bulamamıştım. Bir koşucunun veya olimpiyatlarda yarışan bir sporcunun, konsantre olması gibi bir şey olmalıydı bu...
Düşünüyorum da demek ki insan, çocukluğunda edindiği temel içgüdülerle tüm yaşamını geçiriyor galiba, tabii ki çocukluktan önce Allah vergisi yetenekler ve çocuklukta öğrenilen doğal ve rastgele edinilen yeteneklere, bir de iyi bir eğitim eklenince, zaten kendi içinde var olan güzellikler ortaya çıkıyor ve "adam olmak", "adam gibi adam olmak", gibi deyimler doğrulanıyor, sonunda o çocuk bir adam, yani iyi bir insan oluyor. insanoğlu yaşamı boyunca edindiği bilgi, tecrübe ve birikimlerini zaman zaman güncelleyerek hayatını kimselere muhtaç olmadan, rahatlıkla idame ettirebiliyor. Aynı "ağaç yaşken eğilir" deyimini doğrularcasına. Tıpkı; "Oku da Adam Ol Baban Gibi, Eşek Olma" sözcüğünün ortasındaki virgül olmak gibi bir şey işte...

Kendi ayaklarımızın üzerinde durabilmenin başlangıcını anneciğim başlatmıştı. Bana ve benden büyük kuzenim Tahir ağabeye, annem Tahtakale’den nane, limon ve okaliptus şekerleri almıştı. Enişteciğim Süleyman Fıstıkçıoğlu ise bizlere boynumuza asılan tahtadan bir tezgah yapmıştı. Biz iki kafadar kendi bahçemizin çocukları yetmezmiş gibi, Havuzbaşı parkına giderek orada satış yapmaya başlamıştık. Artık para nedir, ne işe yarar ve nasıl kazanılır öğrenmiştim. Sattığımız şekerlerin parasını alır, bir iki gazoz içer, gerisini anneme verir ve annemde Tahtakale’den tezgahımıza koyacağımız, yeni mallar alırdı...
İlkokula başladığımda yeteneklerim, tahtadan mandolin gibi kendi ellerimle, tahtadan ve telden araba, tahtadan kızak, tahtadan tüfek, ağaç dalından ok ve yay, ağaç dalından mızrak, kalın kağıttan iple sarılı top, değişik salıncaklar, yumuşak taştan yontma figürler, küçük tahterevalli, ağaç dalından çıta yapıp, uçurtma yapmak, küçük evler, bahçeler, annemizin çiçeklerine kuru dallardan boyalı çiçeklik, komşu teyzenin yeni doğan çocuğuna ağaç dallarından beşik, yağlı kilden değişik oyuncaklar, gibi şeyler yapıp satmaya kadar ileri gitti. Artık kendi harçlığımı kazanmakla kalmayıp, anneme Fandon’nun bostanından sebze bile alıyordum.

Müziğe karşı olan yeteneğimi ilkokulda geliştirdim. Mandolinim hiç olmadı ama ders aralarında, mandolini olan çocukların mandolinlerini rahatlıkla çalabiliyordum. Sonra mandolin ve akerdeon hocası rahmetli Resul hocanın akedeonunu da çalabiliyordum. İlkokul 1. sınıftan başlayarak, Milli Bayramlarda mutlaka kürsüye çıkarak şiir okurdum. Bu kürsü veya sahne işi önceleri beni biraz ürkütmüştü ama annem ısrarla beni sahneye sürmüştü. Öyle bir gün gelmişti ki, artık sahneye ve kalabalık beni hiç ürkütmüyordu. Hatta mezuniyet törenimizde ’monolog gösterisi’ bile yapmıştım.

Ve ilkokul bitti ve Anadoluhisarı Ortaokuluna başlarken, Çengelköy merkeze taşındık. Ortaokul 2. sınıfta gitara merak salmıştım. Okulda arkadaşların İspanyol gitarları ile kurdukları bir orkestra vardı. Onlara çok özeniyordum. Günlerden bir gün annemle beraber, Fatih Çarşamba’da oturan rahmetli dayım Kemal ve yengem Nurten Ergör’lere yatıya gitmiştik. Dayımın oğulları, Ahmet, Bülent ve Fuat ismindeki küçük kuzenlerimden, en büyükleri olan Ahmet’e bir ’İspanyol Gitar’ almış ama Ahmet’in ilgisini çekmemişti. Sevgili dayıcığım bana; "Al yavrum bu gitarı, benim oğlanların merakı yok, sen al ve çalabildiğin kadar çal",diyerek bana hediye etmişti. Dünyalar benim olmuştu. Bu gitarla parmak tekniğimi özellikle ’solo’ çalarken parmaklarımı iyice geliştirmiştim, hemen her parçayı kulaktan rahatlıkla çalabiliyordum. Ancak armoni ve nota dersi almam gerekiyordu.

Haydarpaşa Lisesi’ne başladığımda, artık bir eloktro gitarım vardı ve Kurtuluş’da bas gitar, saksofon, piyano dersleri veren Antonio isminde iyi bir hocadan, armoni ve nota dersleri aldım. Artık hem Haydarpaşa Lisesi’nin okul orkestrasında, hem de Kadıköy piyasasında düğün salonları, taverna, yaz aylarında askeri ve sivil ’yazlık Kamp’larda çalmaya başlamıştım. Bu işi Marmara Üniversitesi’nden 1979 yılında mezun olup, 1981 yılında asistan olarak girdiğim, İ.Ü.İşletme Fakültesi’ne girinceye kadar sürdürdüm. 1967 yılından, 1981 yılına kadar hem çalışmış, hem de okumuş ve sonunda hedefime ulaşmayı başarmıştım. Ne dersiniz, konsantre mi olmuştum acaba ?

1993 Haziran Hüseyin A.Tuna / Tunacan

Bu haber 3543 defa okunmuştur.